منطقه طبرستان به دلیل موقعیت جغرافیایى و سیاسى، اهمیت ویژه‏اى داشت و همواره پناهگاه مخالفان رسمى دستگاه خلافت بود. ویژگى‏هاى منطقه طبرستان، آن را محل مناسبى براى علویان ساخته بود تا دور از دستگاه خلافت آرزوهاى خود را عملى سازند.

علویان، فرزندان و نوادگان امام على علیه‏ السلام بودند که در دوره ‏هاى مختلف، به طبرستان روى آوردند.
فشار خلفای عباسی به سادات علوی موجب مهاجرت آنان به سوی ایران شد. در ایران نیز مناطق شمالی بهترین جا برای استقرار آنان بود. مردم نیز به سادات علوی گرایش داشته و همین گرایش زمینه‌ساز حضور علویان در منطقه و قیام آنان علیه حاكمان عباسی شد. منطقه دیلم و مناطق شمالی ایران از نظر جغرافیایی، سیاسی و امنیتی آمادگی ایجاد یك نهضت شیعی نه الزاماً شیعه دوازده امامی را داشت. البته آشنایی بیشتر مردم كرانه‌های دریای مازندران با تشیع در قرن سوم ه‍ـ.ق بود كه به قیام و استقلال این سرزمین انجامید. در قرن سوم به ویژه زمان متوكل علویان مورد تعقیب بودند فرزندان اهل‌بیت به مناطق دور دست و امن،‌ مانند كرانه‌های دریای مازندران پناه می‌بردند.
نزاع‏هاى مداوم میان قبیله‏ها و حکومت‏هاى محلى و علاقه به آزادى از سلطه حکومت‏هاى غیر بومى و حفاظت سرزمین‏شان در برابر هجوم اقوام دیگر، ضرورت داشتن بعضى از استحکامات و قلعه‏هاى متعدد را در مناطق مختلف موجب مى‏گردید.
در نتیجه منطقه طبرستان تا مدت‏ها به پذیرش سلطه اعراب حاضر نشده بود و دور از دسترس حکومت‏هایى بود که مرکز آن‏ها در شام یا عراق قرار داشت. به همین دلیل، منطقه امنى براى مهاجرت ساداتى بود که تحت فشار امویان و عباسیان قرار داشتند.
حاکمان محلى این نواحى هم از دشمنان خلافت اموى و عباسى بودند. سادات علوى در برابر فشار منصور عباسى و پس از آن مهدى و هارون‏رشید عباسى به این منطقه کوچ کردند.
محمدبن زید نخستین كسی بود كه بنایی بر قبر امام علی علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام بنا كرد و در این راه بیست هزار دینار خرج كرد. وی هر سال سی هزار درهم به مشاهد علی علیه‌السلام و حسنین علیهم‌السلام و سایر اقربای خویش می‌فرستاد.
در كتاب تاریخ طبرستان آمده است: «محمد بن زید اقدام به تشكیل حكومت نكرد بلكه وی زمانی كه گروهی از بزرگان دیلم نزد وی رفتند از پذیرش حكومت خودداری ورزید و حسن بن زید معروف به «حالب الحجاره» را كه در ری ساكن بود معرفی كرد و نمایندگان مردم نزد وی در ری رفتند و حسن ‌بن زید دعوت آنان را پذیرفت و در 25 ماه رمضانسال 250 ه‍ـ.ق به دعوت مردم رویان و كلای، عازم طبرستان شد. سادات آن دیار و بزرگان شهر مقدمش را گرامی داشتند و به استقبال وی شتافتند و بر اساس كتاب خدا و سنت رسول الله و امر به معروف و نهی از منكر با وی بیعت كردند.

حكومت علویان كه از سال 250 ه‍ـ.ق در مناطق مختلف شمال ایران آغاز شده بود تا سال 316 ادامه یافت.
برنامه آفاق اندیشه در راستای بازخوانی استقرار حکومت شیعی در بلاد طبرستان، با دعوت از کارشناسان-اساتید و صاحبنظران  استانی، به نقد و بررسی این واقعه مهم تاریخی می پردازد.